വാഷിങ്ടൻ, ഡി.സി. — ഇറാനിലെ ചബഹാർ തുറമുഖത്തിന്റെ വികസനത്തിനും നടത്തിപ്പിനുമായി ഇന്ത്യയ്ക്ക് നൽകിയിരുന്ന ഉപരോധ ഇളവുകൾ യുഎസ് പിൻവലിച്ചു. ഇറാനെ ഒറ്റപ്പെടുത്തുന്നതിനുള്ള ട്രംപ് ഭരണകൂടത്തിന്റെ “പരമാവധി സമ്മർദ്ദ” കാമ്പയിന്റെ ഭാഗമായാണ് ഈ കടുത്ത നടപടി. സെപ്റ്റംബർ 29 മുതൽ ഈ ഉപരോധം പ്രാബല്യത്തിൽ വന്നു. യൂറോപ്യൻ സഖ്യകക്ഷികളുടെയും ഇസ്രയേലിന്റെയും പിന്തുണയോടെ ഇറാനെതിരായ ആണവ നീക്കങ്ങൾ ശക്തമായതിനെ തുടർന്ന് യുഎൻ വ്യാപകമായ ഉപരോധങ്ങൾ ഏർപ്പെടുത്തിയതിന് തൊട്ടുപിന്നാലെയാണ് യുഎസിന്റെ ഈ നീക്കം.
ഇന്ത്യയുടെ പ്രാദേശിക വ്യാപാര പദ്ധതിക്ക് തിരിച്ചടി
ഇറാനിലെ സിസ്താൻ-ബലൂചിസ്ഥാൻ പ്രവിശ്യയിലെ ആഴക്കടൽ തുറമുഖമായ ചബഹാറിൽ ഇന്ത്യയ്ക്ക് നിർണായകമായ സാമ്പത്തിക പങ്കാളിത്തമാണുള്ളത്. പാകിസ്ഥാനെ ആശ്രയിക്കാതെ, അഫ്ഗാനിസ്ഥാൻ ഉൾപ്പെടെയുള്ള മധ്യേഷ്യൻ രാജ്യങ്ങളുമായി വാണിജ്യ ബന്ധം സ്ഥാപിക്കാനുള്ള ഇന്ത്യയുടെ ദീർഘകാല തന്ത്രത്തിലെ സുപ്രധാന കണ്ണിയാണ് ഈ തുറമുഖം. ഇളവുകൾ പിൻവലിച്ചത് ഇന്ത്യയ്ക്ക് കനത്ത തിരിച്ചടിയായി.
അഫ്ഗാനിസ്ഥാന്റെ പുനർനിർമ്മാണത്തിനും സാമ്പത്തിക വികസനത്തിനും സഹായകമാകും എന്നതിനാലാണ് 2018-ൽ യുഎസ് ഇറാനുമേൽ ഉപരോധം പ്രഖ്യാപിച്ചപ്പോൾ ചബഹാർ തുറമുഖത്തിന് മാത്രം ഇളവ് നൽകിയത്. പാകിസ്ഥാനെ മറികടന്ന് അഫ്ഗാനിസ്ഥാനിലേക്കുള്ള വ്യാപാരത്തിന് ചബഹാർ ഒരു പ്രധാന കവാടമായി പ്രവർത്തിച്ചിരുന്നു.
എന്നാൽ, അന്നത്തെ സാഹചര്യമല്ല ഇന്ന് നിലവിലുള്ളത്. മുൻപ് യുഎസ്, യൂറോപ്യൻ യൂണിയൻ, ഇന്ത്യ എന്നിവ പിന്തുണച്ചിരുന്ന സർക്കാരാണ് കാബൂളിൽ ഭരണം നടത്തിയിരുന്നത്. 2021 മുതൽ താലിബാൻ അഫ്ഗാനിസ്ഥാന്റെ നിയന്ത്രണം തിരിച്ചുപിടിച്ചതോടെ സ്ഥിതിഗതികൾ മാറിമറിഞ്ഞു. ഇതോടെ ഉപരോധ ഇളവുകൾ തുടരുന്നതിനുള്ള യുഎസിന്റെ കാരണം ഇല്ലാതായി. വാഷിങ്ടണും ടെഹ്‌റാനും തമ്മിലുള്ള വർദ്ധിച്ചു വരുന്ന സംഘർഷം ന്യൂഡൽഹിയുടെ പ്രാദേശിക തന്ത്രപരമായ ലക്ഷ്യങ്ങളെ സങ്കീർണ്ണമാക്കുന്നു എന്നതിന്റെ സൂചന കൂടിയാണ് ഈ നടപടി.
