ധാക്ക, ബംഗ്ലാദേശ് — 2024-ൽ വിദ്യാർത്ഥി പ്രക്ഷോഭകർക്കെതിരെ നടന്ന അതിക്രൂരമായ അടിച്ചമർത്തലുമായി ബന്ധപ്പെട്ട കേസിൽ പുറത്താക്കപ്പെട്ട മുൻ പ്രധാനമന്ത്രി ഷെയ്ഖ് ഹസീനയ്ക്ക് ബംഗ്ലാദേശിലെ ഇന്റർനാഷണൽ ക്രൈംസ് ട്രൈബ്യൂണൽ (ICT-BD) വധശിക്ഷ വിധിച്ചു. ചരിത്രപരമായ ഈ വിചാരണയ്ക്കൊടുവിലാണ് കോടതി വിധി പ്രസ്താവിച്ചത്.
വ്യാപകമായ സുരക്ഷാ സന്നാഹങ്ങൾക്കിടയിൽ പ്രഖ്യാപിച്ച വിധി, കഴിഞ്ഞ വർഷം ജൂലൈ, ഓഗസ്റ്റ് മാസങ്ങളിൽ നടന്ന പ്രക്ഷോഭങ്ങൾ അടിച്ചമർത്താൻ മാരകമായ ബലപ്രയോഗത്തിന് നേരിട്ട് ഉത്തരവിട്ടതിന് ഹസീന കുറ്റക്കാരിയാണെന്ന് കണ്ടെത്തി. 2024 ഓഗസ്റ്റിൽ ഇന്ത്യയിലേക്ക് പലായനം ചെയ്ത ഹസീനയുടെ അഭാവത്തിലാണ് അബ്‌സെന്റിയയായി വിചാരണയും ശിക്ഷാവിധിയും നടന്നത്.
അവാമി ലീഗ് പാർട്ടിയെ മത്സരിക്കുന്നതിൽ നിന്ന് വിലക്കിയ ഫെബ്രുവരിയിലെ പൊതു തിരഞ്ഞെടുപ്പിന് മാസങ്ങൾ മാത്രം ശേഷിക്കെയാണ് ഈ വിധി. ഇത് രാജ്യത്ത് പുതിയ രാഷ്ട്രീയ അശാന്തിക്ക് കാരണമാകുമോ എന്ന ആശങ്ക നിലനിൽക്കുന്നുണ്ട്.
പ്രധാന കണ്ടെത്തലുകളും രാഷ്ട്രീയ സാഹചര്യവും
- കുറ്റം: മാസങ്ങൾ നീണ്ട വിചാരണയിൽ, പ്രോസിക്യൂട്ടർമാർ ഹസീനയെ “സൂത്രധാരയും പ്രധാന ശിൽപിയുമായി” വിശേഷിപ്പിച്ചുകൊണ്ട്, പ്രതിഷേധങ്ങൾ അടിച്ചമർത്താൻ അവർ നേരിട്ട് ഉത്തരവിട്ടെന്ന് തെളിയിക്കുന്ന രേഖകൾ ഹാജരാക്കി.
- അക്രമത്തിന്റെ വ്യാപ്തി: ഐക്യരാഷ്ട്രസഭയുടെ റിപ്പോർട്ട് അനുസരിച്ച്, പ്രതിഷേധത്തിനിടെ സുരക്ഷാ സേനയുടെ വെടിയേറ്റ് ഏകദേശം 1,400 പേർ കൊല്ലപ്പെടുകയും ആയിരക്കണക്കിന് പേർക്ക് പരിക്കേൽക്കുകയും ചെയ്തു. 1971-ലെ സ്വാതന്ത്ര്യ സമരത്തിന് ശേഷം ബംഗ്ലാദേശിലുണ്ടായ ഏറ്റവും വലിയ രാഷ്ട്രീയ അതിക്രമമായിരുന്നു ഇത്.
- അപ്പീൽ നിലപാട്: സുപ്രീം കോടതിയിൽ വിധിക്കെതിരെ അപ്പീൽ നൽകാൻ അവസരമുണ്ടെങ്കിലും, അവാമി ലീഗിന്റെ മകനും ഉപദേഷ്ടാവുമായ സാജീബ് വാസദ്, പാർട്ടിയുടെ പങ്കാളിത്തത്തോടെ ഒരു ജനാധിപത്യ സർക്കാർ അധികാരത്തിൽ വന്നാൽ മാത്രമേ അപ്പീൽ നൽകൂ എന്ന് വ്യക്തമാക്കി.
- ഹസീനയുടെ പ്രതികരണം: വിധി വരുന്നതിന് മുമ്പ് തന്നെ ഹസീന ഈ നടപടികളെ ‘രാഷ്ട്രീയ പ്രേരിതമായ പ്രഹസനം’ എന്നും കുറ്റവിധി ‘മുൻകൂട്ടി തീരുമാനിച്ചതാണെന്നും’ വിശേഷിപ്പിച്ചു തള്ളിക്കളഞ്ഞിരുന്നു.
- രാജ്യത്തെ സംഘർഷം: വിധിക്ക് മുന്നോടിയായി രാജ്യത്തുടനീളം കുറഞ്ഞത് 30 ക്രൂഡ് ബോംബ് സ്ഫോടനങ്ങളും 26 വാഹനങ്ങൾ കത്തിക്കലും റിപ്പോർട്ട് ചെയ്തതിനാൽ ബംഗ്ലാദേശ് കനത്ത ജാഗ്രതയിലാണ്.
